«Білім туралы» Ќазаќстан Республикасыныѕ 2007 жылєы 27 шілдедегі Заѕыныѕ 5-бабы 29) тармаќшасына сјйкес БЎЙЫРАМЫН:
1. Бекітілсін:
1) Жаратылыстану-математика циклы пјндері бойынша Президенттік олимпиаданы ўйымдастыру жјне ґткізу ќаєидалары осы бўйрыќќа 1-ќосымшаєа сјйкес;
2) Жалпы білім беретін пјндер бойынша республикалыќ олимпиадаларды ўйымдастыру жјне ґткізу ќаєидалары осы бўйрыќќа 2-ќосымшаєа сјйкес;
3) Жалпы білім беретін пјндер бойынша республикалыќ єылыми жобалар конкурстарын ўйымдастыру жјне ґткізу ќаєидалары осы бўйрыќќа 3-ќосымшаєа сјйкес;
4) Орындаушылардыѕ республикалыќ конкурстарын ўйымдастыру жјне ґткізу ќаєидалары осы бўйрыќќа 4-ќосымшаєа сјйкес;
5) Кјсіби шеберліктіѕ республикалыќ конкурстарын ўйымдастыру жјне ґткізу ќаєидалары осы бўйрыќќа 5-ќосымшаєа сјйкес.
2. Мектепке дейінгі жјне орта білім департаменті (Ж.А.Жонтаева):
1) осы бўйрыќты белгіленген тјртіппен Ќазаќстан Республикасы Јділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді ќамтамасыз етсін;
2) мемлекеттік тіркеуден ґткеннен кейін осы бўйрыќты бўќаралыќ аќпарат ќўралдарында жарияласын.
3. «Жалпы білім беретін пјндер бойынша республикалыќ олимпиадалар мен єылыми жарыстар, орындаушылар мен кјсіби шеберліктіѕ республикалыќ конкурстарын ґткізу ережеcін бекіту туралы» Ќазаќстан Республикасыныѕ Білім жјне єылым министрі міндетін атќарушыныѕ 2007 жылєы 28 желтоќсандаєы № 668 бўйрыєыныѕ (нормативтік ќўќыќтыќ актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5100-мен тіркелген, «Заѕ газетініѕ» 2008 жылєы 28 ќарашадаєы № 182 (1408) санында жарияланєан) кїші жойылды деп танылсын.
4. Осы бўйрыќтыѕ орындалуын баќылау вице-министр М.Н.Сарыбековке жїктелсін.
5. Осы бўйрыќ алєаш ресми жарияланєаннан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі.
Министр Б. Жўмаєўлов
Ќазаќстан Республикасы
Білім жјне єылым министрініѕ
2012 жылєы 13 наурыздаєы
№ 99 бўйрыєына 1-ќосымша
Жаратылыстану-математика циклы пјндері бойынша Президенттік
олимпиаданы ўйымдастыру жјне ґткізу ќаєидалары
1. Жалпы ережелер
1. Жаратылыстану-математика циклы пјндері бойынша Президенттік олимпиаданы (бўдан јрі – Президенттік олимпиада) ўйымдастыру жјне ґткізу ќаєидалары Президенттік олимпиаданыѕ ўйымдастыру жјне ґткізу, ўйымдастыру-јдістемелік ќамтамасыз етілуін, Президенттік олимпиадаєа ќатысу тјртібін айќындайды.
2. Президенттік олимпиаданы Ќазаќстан Республикасы Білім жјне єылым министрлігі (бўдан јрі - Министрлік) жыл сайын ґткізеді.
3. Президенттік олимпиаданыѕ негізгі маќсаттары мен міндеттері:
1) дарынды оќушыларды аныќтау, олардыѕ одан јрі интеллектуалдыќ дамуы мен кјсіптік баєыт алуы їшін ќолайлы жаєдай жасау;
2) отандыќ жетекші жоєары оќу орындарында оќуды жалєастыру їшін дарынды оќушыларды дайындау арќылы їздіксіз білім беру идеясын іске асыру;
3) оќушылардыѕ жаратылыстану-математикалыќ баєыттаєы пјндерді оќуєа деген ќызыєушылыєын арттыру, олардыѕ теориялыќ білімі мен практикалыќ даєдыларын дамыту.
4. Президенттік олимпиада екі баєытта ґтеді: математика-физика жјне химия-биология, 11-сынып баєдарламасы бойынша тиісті білім деѕгейі бар жалпы орта білім беретін ўйымдардыѕ оќушылары їшін.
2. Президенттік олимпиаданы ўйымдастыру жјне ґткізу тјртібі
5. Президенттік олимпиада їш кезеѕде ґткізіледі:
1) бірінші кезеѕ – ґѕірлік, облыстарда Астана жјне Алматы ќалаларында, республикалыќ білім беру ўйымдарында (бўдан јрі – РБЎ) жјне «Назарбаев Зияткерлік мектептері» дербес білім беру ўйымдарында (бўдан јрі – «НЗМ» ДБЎ) – жыл сайын 1 ќарашаєа дейін;
2) екінші кезеѕ – іріктеу кезеѕі 2 турда ґткізіледі:
1 тур – ќашыќтыќ – жыл сайын 15 ќарашаєа дейін;
2 тур – шыєармашылыќ, ќашыќтыќ тур ґткізілген кїні эссе жазу;
3) їшінші кезеѕ – республикалыќ, 3 турда:
1 тур – теориялыќ;
2 тур – эксперименттік;
3 тур – аєылшын тілінен тестілеу ґткізу.
6. Президенттік олимпиаданыѕ барлыќ кезеѕдерін тапсырмалармен ќамтамасыз етуді дарынды балалармен жўмыс жїргізу саласындаєы ујкілетті орган - «Дарын» республикалыќ єылыми-практикалыќ орталыєы жїзеге асырады.
7. Президенттік олимпиаданыѕ ґѕірлік кезеѕін облыстыќ, Астана жјне Алматы ќалаларыныѕ білім басќармалары, «НЗМ» ДБЎ, РБЎ ґткізеді.
8. Президенттік олимпиаданыѕ іріктеу кезеѕі Министрліктіѕ Интерактивті студиясы желісі арќылы республиканыѕ барлыќ ґѕірлерінде ўйымдастыру комитеті белгілеген бір уаќытта ујкілетті органмен ґткізіледі.
9. Іріктеу кезеѕіне јр облыс, Астана жјне Алматы ќалалары ќўрамына ґѕірлік кезеѕніѕ жеѕімпаздары енгізілген, Президенттік олимпиаданыѕ баєыты бойынша: математика-физикадан – 15, химия-биологиядан – 15, ќўрамы 30 адамнан тўратын командалар ўсынады.
РБЎ 20 ќатысушыдан тўратын бір-бір ќўрама команда ўсынады, «НЗМ» ДБЎ ќўрамында 10 ќатысушысы бар ќўрама команда ўсынады.
10. Іріктеу кезеѕіне тіркеу жјне ќатысу облыстыќ, Астана жјне Алматы ќалалары білім басќармаларынан жјне «НЗМ» ДБЎ, РБЎ-ныѕ Президенттік олимпиаданы ўйымдастыру комитетініѕ (бўдан јрі – ўйымдастыру комитеті) атына жіберілген жазбаша ґтінімі негізінде жїзеге асырылады.
11. Ўйымдастыру комитетініѕ ќызметі:
1) Президенттік олимпиаданы дайындауєа жјне ґткізуге тікелей басшылыќты жїзеге асыру;
2) Президенттік олимпиаданыѕ ќазылар алќасын жјне академиялыќ тобыныѕ ќўрамын бекіту;
3) Ќазаќстан Республикасы Білім жјне єылым министріне Президенттік олимпиаданыѕ ќорытындылары бойынша аќпарат беру.
12. Ґтінімде оќушыныѕ тегі, аты, јкесініѕ аты, мектебініѕ мекенжайы, ќатысушыныѕ жетістіктері, сондай-аќ ќатысушыны дайындаєан мўєалімніѕ аты-жґні, байланыс телефондары кґрсетілуі керек.
13. Ўйымдастыру комитетініѕ ќўрамын Министрлік бекітеді. Ўйымдастыру комитетініѕ ќўрамына Министрлік, Министрлікке ведомстволыќ баєынысты ўйымдардыѕ, білім беруді басќару органдарыныѕ, Ќазаќстан Республикасы жоєары оќу орындарыныѕ ґкілдері кіреді.
14. Президенттік олимпиаданыѕ ќазылар алќасы тґраєадан, мїшелерінен жјне хатшыдан тўрады. Ќазылар алќасыныѕ ќўрамына алдыѕєы ќатардаєы отандыќ жјне шетелдік жоєары оќу орындарыныѕ єалымдары, Ќазаќстан Республикасы командаларыныѕ єылыми жетекшілері, бўрынєы халыќаралыќ олимпиадалардыѕ жеѕімпаздары енеді.
15. Президенттік олимпиаданыѕ ќазылар алќасы:
1) Президенттік олимпиадаєа ќатысушыныѕ жазбаша жўмыстарын тексереді, олардыѕ нјтижелерін баєалайды;
2) ўйымдастыру комитетіне жїлдегерлер мен жеѕімпаздарды марапаттау жґнінде ўсыныстар жасайды;
3) Президенттік олимпиада ќатысушыларыныѕ орындаєан жўмыстарына талдау жїргізеді.
3. Ќорытынды ереже
16. Президенттік олимпиаданыѕ барлыќ ќатысушыларына сертификаттар тапсырылады.
17. Президенттік олимпиаданыѕ жеѕімпаздары I, II, III дјрежелі дипломдармен марапатталады: I дјрежелі – 2 ќатысушы, II дјрежелі – 4 ќатысушы жјне III дјрежелі - 6 ќатысушы.
Ќазаќстан Республикасы
Білім жјне єылым министрініѕ
2012 жылєы 13 наурыздаєы
№ 99 бўйрыєына 2-ќосымша
Жалпы бiлiм беретiн пјндер бойынша республикалыќ олимпиадаларды
ўйымдастыру жјне ґткiзу
ЌАЄИДАЛАРЫ
1. Жалпы ережелер
1. Жалпы бiлiм беретiн пјндер бойынша республикалыќ олимпиадаларды ўйымдастыру жјне ґткiзу ќаєидалары (бўдан јрі – Олимпиада) республикалыќ олимпиаданыѕ жалпы білім беретін пјндер бойынша жалпы орта білім беру баєдарламаларын іске асыратын барлыќ білім беру ўйымдарыныѕ оќушыларын, оны ўйымдастыру жјне ґткiзу тјртiбiн аныќтайды.
2. Олимпиаданыѕ негiзгi маќсаттары мен мiндеттерi: шыєармашылыќ ќабілеттерін дамыту, теориялыќ білімі мен тјжірибелік шеберлігін тереѕдету, жеке тўлєаныѕ ґзін-ґзі дамытуына ыќпал ету, дарынды балаларды аныќтау їшін жаєдай жасау, халыќаралыќ олимпиадаларєа ќатысатын оќушыларды iрiктеу жјне даярлау, Ќазаќстан Республикасында білім берудіѕ беделiн кґтеру.
3. Министрлiктіѕ бўйрыєы негізінде Олимпиаданы дайындау жјне ґткiзу жґнiндегi ўйымдастыру жўмыстарын їйлестiру жјне жїзеге асыру їшiн Республикалыќ ўйымдастыру комитетi (бўдан јрі - Республикалыќ ўйымдастыру комитетi) ќўрылады. Республикалыќ ўйымдастыру комитетiнiѕ ќўрамына Ќазаќстан Республикасы Бiлiм жјне єылым вице-министрi, тґраєа жјне тиісті ќўрылымдыќ бґлімшелер мен ведомстволыќ баєынысты білім беру ўйымдарыныѕ жетекшілері енеді.
4. Олимпиаданыѕ республикалыќ ўйымдастыру комитетi:
1) осы ќаєидамен белгіленген Олимпиаданыѕ ґткiзілуін баќылайды;
2) Олимпиадаєа басшылыќ жасауды жїзеге асырады;
3) Олимпиаданы ґткiзудіѕ ќажеттi єылыми-јдiстемелiк деѕгейін ќамтамасыз ету їшiн пјндер бойынша јдiстемелiк комиссияларды ќалыптастырады;
4) Білім жјне єылым министрiне немесе оныѕ міндетін атќарушыєа Олимпиаданыѕ ќазылар алќасы мїшелерiнiѕ ќўрамы жјне саны жґнiнде ўсыныс бередi;
5) Олимпиаданыѕ ќорытындысын талдайды;
6) Олимпиада материалдарын жариялайды.
5. Олимпиаданыѕ бірінші-їшінші кезеѕдерiне басшылыќ жасауды жїзеге асыру їшiн мектепішілік, аудандыќ, облыстыќ (ќалалыќ) ўйымдастыру комитеттерi ќўрылады. Олардыѕ ќўрамын тиiстi бiлiм беруді басќару органдары бекiтедi.
6. Ќўрамына пјндер бойынша ќазылар алќасыныѕ тґраєалары енетін ујкілетті органмен бекітілген Јдiстемелiк кеѕес:
1) Олимпиаданыѕ екiншi, їшiншi жјне тґртінші кезеѕдерiнiѕ теориялыќ жјне эксперименттiк тапсырмалары мјтiнiніѕ ќазаќ жјне орыс тілдеріндегі соѕєы нўсќасын јзірлейді;
2) Олимпиаданыѕ барлыќ кезеѕдерiн ґткiзу жґнiнде јдiстемелiк ўсыныс јзiрлейдi;
3) јр пјн бойынша Олимпиаданы ґткізу кезеѕдерініѕ тїрін, тапсырмалардыѕ їлгiсiн жјне баєалау ґлшемдерiн аныќтайды.
7. Олимпиаданыѕ республикалыќ кезеѕініѕ пјндер бойынша ќазылар алќасыныѕ ќўрамына тґраєа жјне мїшелер кіреді. Ќазылар алќасыныѕ саны пјнге байланысты таќ саннан ќўралады (5 адамнан кем емес).
Олимпиаданыѕ республикалыќ кезеѕініѕ ќазылар алќасыныѕ тґраєасы мен ќўрамын Республикалыќ ўйымдастыру комитетiнiѕ ўсынысы бойынша Министрлiк бекiтедi. Олимпиаданыѕ республикалыќ кезеѕініѕ ќазылар алќасыныѕ тґраєасы мен мїшелерi Олимпиаданыѕ алдыѕєы ґткен кезеѕдердегi ќазылар алќасыныѕ ќўрамына ене алмайды.
Ќазылар алќасы ќўрамына жоєары оќу орындарыныѕ оќытушылары, јдiскерлер, тјжiрибелi мўєалiмдер жјне жоєары білікті бiлiм беруді басќару органдарыныѕ ґкiлдерi, сондай-аќ республикалыќ жјне халыќаралыќ олимпиадалардыѕ жеѕімпаздары енедi. Ќазылар алќасыныѕ ќўрамына оќушылары Олимпиаданыѕ облыстыќ жјне республикалыќ кезеѕiне ќатысатын мўєалiмдер енгізілмейді.
8. Олимпиаданыѕ республикалыќ кезеѕініѕ ќазылар алќасыныѕ тґраєалары:
1) Јдiстемелiк кеѕеспен бiрлесе отырып, Олимпиаданыѕ екiншi, їшiншi жјне тґртінші кезеѕдерiнiѕ теориялыќ жјне эксперименттiк тапсырмалары мјтiнiніѕ соѕєы нўсќасын јзірлейді жјне ќўрады;
2) орыс тiлiндегi тапсырмалардыѕ ќазаќ тiлiне дјлме-дјл аудармасына, берiлген тапсырмалардыѕ єылыми-јдiстемелiк деѕгейiне, мiндеттердiѕ наќтылыєына жјне олардыѕ олимпиаданыѕ тиiстi кезеѕi талабына сјйкестiгiне жауап бередi;
3) тиiстi кезеѕдерi ґткенге дейiн тапсырмалардыѕ ќўпиялыєына жауап бередi;
4) тапсырмалардыѕ орындалуын баєалау ґлшемдері бойынша ўсыныс жјне пјндік олимпиадалардыѕ регламенттерін (турлардыѕ саны мен баєытын, јрбір турдыѕ ўзаќтыєын, ќажетті ќўралдардыѕ тізбесін) јзірлеу жґніндегі ќазылар алќасыныѕ жўмысын ўйымдастырады.
9. Олимпиаданыѕ ќазылар алќасы:
1) тапсырмалардыѕ орындалуын баєалау ґлшемдерін бекітеді, жўмыстарды тексереді жјне баєалайды, ќатысушыларды їшiншi жјне тґртінші кезеѕ тапсырмаларыныѕ авторлыќ шешімімен жјне жўмыстарды тексеру нјтижесімен таныстырады;
2) ќатысушылардыѕ жўмысын баєалаудаєы келiспеушiлiктi талќылайды жјне ќажет болєан жаєдайда тиiстi тїзетулер енгiзедi;
3) жеѕiмпаздарды аныќтайды жјне олардыѕ тізімін бекіту їшін Министрлікке ўсынады;
4) Олимпиадаєа ќатысушылармен орындалєан тапсырмаларды талќылауды жјне їйлестіруді жїргізеді;
5) Республикалыќ ўйымдастыру комитетiмен бiрлесе отырып, оќу-жаттыќтыру жиынына ќатысушылар ќўрамын жјне халыќаралыќ олимпиадаларєа ќатысушы кандидаттарды аныќтайды.
2. Олимпиаданы ўйымдастыру жјне ґткізу тјртібі
10. Олимпиаданы орта жјне жалпы орта білім беру баєдарламаларына сјйкес јрбір пјн мен сынып бойынша тиісті білім беруді басќару органдары оќу жылы барысында тґрт кезеѕде ґткізеді:
1) бірінші кезеѕ – білім беру ўйымдарында. Ґтетін уаќыты – аєымдаєы оќу жылыныѕ ќараша айынан кешіктірілмей білім беру ўйымдарыныѕ дайындаєан тапсырмалары бойынша ґтеді.
2) екiншi кезеѕ – аудандыќ (ќалалыќ). Аудандыќ кезеѕді аудандыќ жјне ќалалыќ білім беруді басќару органдары ґткізеді.
3) їшінші кезеѕ – облыстыќ. Облыстыќ кезеѕді облыстыќ, Астана жјне Алматы ќалаларыныѕ білім басќармалары, республикалыќ білім беру ўйымдары жјне «Назарбаев Зияткерлік мектептері» дербес білім беру ўйымдары ґткізеді.
4) тґртінші кезеѕ – республикалыќ. Жаратылыстану-математика баєытындаєы пјндер бойынша жјне ќоєамдыќ-гуманитарлыќ баєыттаєы пјндер бойынша республиканыѕ јртїрлі ґѕірлерінде ґткізіледі.
11. Ўйєыр тілі жјне ґзбек тілі бойынша Олимпиада їш кезеѕде ґткізіледі:
1) I кезеѕ – мектепішілік, 8-11 сынып оќушылары ќатысады;
2) II кезеѕ – аудандыќ (ќалалыќ), 9-11 сынып оќушылары ќатысады;
3) III кезеѕ – ґѕірлік, республикалыќ олимпиадаєа теѕеседі, ќатысушылары – 10-11 сынып оќушылары.
Білім беру ўйымдарында ўйымдастыру комитеттері (бўдан јрі – ўйымдастыру комитеті) ќўрылады: аудандыќ (ќалалыќ), облыстыќ (Астана жјне Алматы ќалалары, РБЎ жјне «НЗМ» ДБЎ), республикалыќ.
12. Олимпиаданыѕ екінші, їшінші жјне тґртінші кезеѕдерін ґткізу уаќыты жјне Олимпиаданы ґткізу тізбесі жыл сайын Ќазаќстан Республикасы Білім жјне єылым министрініѕ (бўдан јрі - Министр) бўйрыєымен белгiленеді.
Олимпиаданыѕ екінші, їшінші жјне тґртінші кезеѕдерініѕ тапсырмаларын жалпы орта білім беру баєдарламалары бойынша республикалыќ јдістемелік кеѕес (бўдан јрі – олимпиаданыѕ јдістемелік кеѕесі) дайындайды жјне «Дарын» республикалыќ єылыми-практикалыќ орталыєы (бўдан јрі – «Дарын» РЄПО) бекітеді.
13. Јр кезеѕдi ґткiзуден бiр ай бўрын облыстыќ, Астана жјне Алматы ќалаларыныѕ бiлiм басќармалары, «НЗМ» ДБЎ жјне РБЎ јр ќатысушыєа Олимпиада материалдарын дайындау їшiн оќыту тiлдерiне сјйкес јрбiр пјн жјне сынып бойынша ќатысушылар саны кґрсетiлген ґтінімді «Дарын» РЄПО-єа жiбередi.
14. Барлыќ тґрт кезеѕніѕ тапсырмалары «Дарын» РЄПО бекіткен јдістемелік ўсынымдамаларєа сјйкес ґлшемдер мен параметрлер бойынша баєаланады.
15. Олимпиаданыѕ бiрiншi жјне екiншi кезеѕдерiне орта жјне жалпы орта білім беру ўйымдарыныѕ оќушылары ќатысады.
16. Орыс тiлiнде оќытатын мектептердегi «Ќазаќ тiлi» пјнi бойынша ўлты ќазаќ емес оќушылар ќатыса алады.
17. Олимпиаданыѕ їшiншi кезеѕiне екiншi кезеѕнен iрiктелiп алынєан жалпы орта білім беру ўйымдарыныѕ еѕ їздiк їш оќушысы, Астана жјне Алматы ќалалары, «НЗМ» ДБЎ жјне РБЎ їшiн – алты оќушы ќатысады.
18. Олимпиадаєа ќатысу їшін тиiстi деѕгейдегi бiлiмi бар ќатысушылар жоєары сыныптардыѕ баєдарламалары бойынша жіберіледі.
19. Олимпиаданыѕ тґртінші кезеѕiне їшінші кезеѕніѕ жеѕімпаздары (нјтижелеріне сјйкес јр сынып жјне пјн бойынша екі ќатысушыдан артыќ емес) жаратылыстану-математика баєытындаєы пјндерi бойынша 9-11 сынып оќушылары жјне ќоєамдыќ-гуманитарлыќ баєыттаєы пјндер бойынша 10-11 сынып оќушылары, сондай-аќ олимпиадалыќ резервтіѕ оќу-жаттыќтыру жиынына ќатысушылар ќатысады.
20. Їшінші кезеѕді ўйымдастыру комитеті Олимпиаданыѕ республикалыќ кезеѕiне тиісті командаларды ќатыстыру їшін ґтінімді «Дарын» РЄПО-єа аєымдаєы оќу жылыныѕ 25 аќпанына дейін жіберуі ќажет.
21. Олимпиаданыѕ тґртінші кезеѕіне ќатысатын облыстардыѕ, Астана жјне Алматы ќалаларыныѕ, «НЗМ» ДБЎ жјне РБЎ-ныѕ командалары мамандармен, јдiскерлермен, сондай-аќ їздiк пјн мўєалiмдері алып жїреді. Олар олимпиада барысында жалпы бiлiм беретiн пјндердi оќыту проблемалары жґнінде ґткiзiлетін семинарларєа, пікірталастарєа ќатысады, олимпиадаєа даярлау бойынша тјжiрибе алмасады.
22. Команда жетекшiсі Олимпиадаєа ќатысушылардыѕ Олимпиада ґтетiн жерге јкелу жјне тўратын жерiне ќайту жолындаєы, Олимпиада барысындаєы ќауіпсіздігін ќамтамасыз етеді.
23. Жўмыстарды баєалауда барынша јдiлдiктi ќамтамасыз ету їшiн јрбір турдан соѕ Олимпиадаєа ќатысушылардыѕ барлыєымен тапсырмалар талќыланады. Тапсырмаларды талќылаудан кейiн ќатысушылардыѕ тiлегi бойынша жўмыстарды їйлестiру жїргiзiледi. Їйлестiрудiѕ маќсаты - жўмыстарды баєалауда Олимпиадаєа ќатысушылар мен ќазылар алќасы мїшелерi арасында толыќ ґзара тїсiнiстiкке ќол жеткiзу.
24. Їйлестiруді ќазылар алќасыныѕ тґраєасы жјне тапсырманы баєалаєан ќазылар алќасыныѕ мїшелері тiкелей Олимпиадаєа ќатысушымен ґткiзедi.
25. Олимпиадаєа ќатысушы ќазылар алќасыныѕ баєасымен келiспеген жаєдайда, їйлестiруге бґлінген мерзiмде ўйымдастыру комитетiнiѕ тґраєасына ґтініш білдіреді, тґраєа осы мјселенi шешу жґнінде мамандар ќатарынан тиiстi комиссия ќўрады.
26. Екінші жјне їшінші кезеѕдердіѕ жўмыстарын їйлестiру Олимпиаданыѕ тиісті кезеѕі аяќталєан соѕ 1 кїн iшiнде, республикалыќ кезеѕі аяќталєан соѕ - Олимпиаданыѕ ќорытындысы жарияланєаннан кейін 3 саєат ішінде ґткiзіледi.
3. Ќорытынды ереже
27. Мектепішілік, аудандыќ жјне облыстыќ (ќалалыќ) олимпиадалардыѕ жїлдегерлерi бiлiм беру саласындаєы жергілікті ґкілді жјне атќарушы органдардыѕ дипломдарымен, грамоталарымен жјне жїлделерімен марапатталады.
28. Олимпиаданыѕ тґртінші кезеѕініѕ жеѕiмпаздар саны јр пјн жјне сынып бойынша Олимпиаданыѕ тґртінші кезеѕіне ќатысушылар саныныѕ 45%-ын ќўрайды.
Олимпиаданыѕ јр кезеѕініѕ жеѕімпаздары I, II жјне III дјрежелi дипломдармен марапатталады. Олимпиаданыѕ республикалыќ кезеѕініѕ I, II жјне III дјрежелi дипломдар саны мына їйлесімдікпен аныќталады: III дјрежелi дипломдармен жеѕімпаздардыѕ 50 %-ы, II дјрежелi дипломдармен 30 %-ы, I дјрежелi дипломдармен 20 %-ы марапатталады.
29. Егер бірнеше ќатысушы жїлделі орындарды аныќтау їшін ќажетті тґмен деѕгейге сјйкес бірдей балл санын жинаєан жаєдайда, жїлдегерлер саны ќазылар алќасыныѕ шешімімен кґбеюі мїмкін.
Ќазаќстан Республикасы
Бiлiм жјне єылым министрiніѕ
2012 жылєы 13 наурыздаєы
№ 99 бўйрыєына 3-ќосымша
Жалпы білім беретін пјндер бойынша республикалыќ єылыми жобалар
конкурстарын ўйымдастыру жјне ґткізу
ЌАЄИДАЛАРЫ
1. Жалпы ережелер
1. Осы Жалпы білім беретін пјндер бойынша республикалыќ єылыми жобалар конкурстарын ўйымдастыру жјне ґткізу ќаєидалары (бўдан јрі – Єылыми конкурс) Єылыми конкурстардыѕ ўйымдастыру жјне ґткізу тјртібін аныќтайды.
2. Єылым мен техника бойынша Халыќаралыќ жарыстардыѕ (Intel International Science and Engineering Fair (бўдан јрі – Іntel ISEF)) Єылыми конкурсы жыл сайын Ќазаќстан Республикасы Білім жјне єылым министрлігі (бўдан јрі – Министрлік) ґткiзедi.
3. Єылыми конкурстыѕ маќсаттары мен мiндеттерi:
1) оќушылардыѕ єылыми-зерттеу жјне оќу-танымдыќ ќызметін ынталандыру;
2) еѕ талантты жјне дарынды жас зерттеушiлердi iрiктеу жјне оларєа ќолдау кґрсету;
3) Ќазаќстан Республикасыныѕ зияткерлік јлеуетiн ќалыптастыруєа ыќпал ету.
4. Јр секцияныѕ сараптау комиссиясыныѕ (бўдан јрі - комиссия) ќўрамына єылымныѕ осы баєыты бойынша кемінде бес єалым (маман) кiредi. Комиссияныѕ ќўрамы Єылыми конкурстыѕ тиiстi кезеѕiн ўйымдастырушы білім беру ўйымы басшысыныѕ бўйрыєымен бекiтiледi. Єылыми конкурстыѕ тґртінші кезеѕініѕ ќазылар алќасын Министрлік бекітеді.
5. Iрiктеу кезеѕінiѕ комиссиясы осы Ќаєидаєа 1-ќосымшада кґрсетілген баєалау ґлшемдерi бойынша зерттеу жўмыстарын ќарап, јрбiр жобаны рецензиялайды жјне республикалыќ кезеѕге ќатысушыларды аныќтайды.
6. Єылыми конкурсќа:
1) єылымныѕ осы саласындаєы фактiлерді, оќиєаларды, ќўбылыстарды жјне бўрын танылмаєан жекелеген ќырларын жария ететін;
2) мектеп тјжірибелерін жетiлдiруге, ґндiрiстiк процестердiѕ тиiмдiлiгiн арттыруєа ыќпал ететiн практикалыќ міндеттерді шешуге жаѕалыќтар јкелетiн аппараттардыѕ, модельдердіѕ, ќўралдардыѕ конструкциялары ўсынылєан;
3) јлеуметтiк-экономикалыќ проблемаларды шешуге баєытталєан экономикалыќ-заѕды негiзделген компьютерлiк модельдер жјне жобалар ўсынылуы мїмкін;
4) жарысќа кјмелетке толмаєандар їшiн рўќсат етiлмейтiн аспаптар пайдаланылєан жаєдайда, жануарларєа ќатігездік кґрсетiлетiн, адам денсаулыєы мен жануарлар їшiн зиян келтiретiн заттарды (улы, радиоактивтiк, канцорегендік жјне мутагендік јсері бар зерттелмеген биологиялыќ белсендi ќосылыстар, адам жјне жануарлар їшін патогенді немесе шартты патогенді заттар, микроаєзалар, вирустар, iшiмдiк, никотин) пайдалануєа байланысты тјжірибелері бар жўмыстар жiберiлмейдi;
5) республикалыќ жарыстарда бўрын ќаралєан жјне ќорєалєан жўмыстар Єылыми конкурсќа ќатысуєа жіберілмейді.
7. Зерттеу жўмыстарын ресiмдеуге ќойылатын талаптар:
1) жўмыс мјтiнi компьютерде басылып мынадай ќўрылымнан тўруы тиіс:
титул параєы;
мазмўны;
абстракт (аннотация) ќазаќ немесе орыс тiлдерiнде (зерттеу жўмысыныѕ ќай тiлде дайындалєанына байланысты), сондай-аќ аєылшын тiлiнде жазылады;
кiрiспе;
зерттеу бґлiмi;
ќорытынды;
пайдаланылєан јдебиеттер тiзiмi;
2) титул параєында мыналар кґрсетiледi:
жўмыс орындалєан ўйымныѕ толыќ атауы, ќаласы, мектебi;
автордыѕ (бiрiккен автордыѕ) тегi, аты, сыныбы;
жўмыстыѕ атауы;
жўмыстыѕ дайындалєан баєыты, секциясы;
жетекшiнiѕ тегi, аты, јкесiнiѕ аты;
ќаласы (жарыстыѕ ґтетiн жерi), жылы;
3) абстракт (аннотация) (250 сґзден артыќ емес) ќамтылєан жўмыстыѕ ќысќаша мазмўнын кґрсетуі тиіс:
зерттеудіѕ маќсаты;
гипотезасы;
кезеѕдерi, зерттеудiѕ реті;
тјжірибеніѕ јдiстемесi;
зерттеудiѕ жаѕалыєы жјне дербестiк дјрежесi;
жўмыстыѕ нјтижесi жјне ќорытындысы;
нјтижелерді практикада ќолдану салалары;
4) кiрiспеде (екi беттен артыќ емес) мыналар келтiрiледi:
таѕдалєан зерттеу таќырыбыныѕ ґзектілігі, осы жўмыстыѕ маќсаты (мiндетi);
ќойылєан мiндеттердi шешу јдiсi ќысќаша кґрсетiледi;
5) жўмыстыѕ зерттеу бґлiмi (20 беттен артыќ емес) жеке тараулардан (параграфтардан) тўруы жјне мыналарды ќамтуы мїмкін:
осы жўмысты жїргізудіѕ ќажеттiлiгiне кґз жеткiзуге жјне оныѕ маќсатын (мiндетiн) ќўрастыруєа мїмкіндік беретін таѕдалєан таќырып бойынша белгілі нјтижелерге талдама шолу жасау;
ќойылєан мiндеттердi шешу јдiстерiн сипаттау;
жўмыстыѕ нјтижелері жјне оларды талќылау;
суретті материалдар (сызбалар, кестелер, фотосуреттер жјне суреттер);
6) пайдаланылєан јдебиеттерге сiлтеменi тґртбўрышты жаќшада беру керек. Мјтiнде кездесетiн сiлтемелерде нґмiрлеу жїйесі болуы керек;
7) ќорытынды (бiр беттен артыќ емес) жўмыстыѕ негiзгi нјтижелерi жјне олардыѕ негiзiнде жасалєан ќорытындыларын, жўмыстыѕ нјтижелерiн єылыми жјне практикалыќ маќсаттарєа пайдалану жґнiндегi ўсыныстарды ќамтиды;
8) пайдаланылєан јдебиеттер жўмыс соѕында жалпы тiзiммен мынадай тјртiпте берiледi:
автордыѕ тегi жјне ќысќартылєан аты-жґнi;
маќаланыѕ жјне журналдыѕ аты (журналдаєы маќалалар їшiн);
журналдыѕ, кiтаптыѕ аты;
басып шыєарылєан орны жјне баспасы (кiтаптар їшiн);
басылєан жылы, шыєу нґмiрi, бетi;
9) јрбiр жўмыста таѕдалєан таќырыптыѕ ґзектілігі, автордыѕ жўмысќа сiѕiрген жеке еѕбегi, жўмыстыѕ кемшiлiктерi жјне нјтижелерiн јрi ќарай пайдалану жґнiндегi ўсыныстары кґрсетілген жетекшiнiѕ пiкiрi ќоса берілуі керек;
10) тґртiншi кезеѕге (баяндамаєа) 135х125 шаршы сантиметр кґлемдегi стендке орналастыру їшін демонстрациялыќ материалдарды жасау ўсынылады.
8. Стендтi рјсiмдеуге ќойылатын талаптар:
стендтiѕ жоєарєы жаєына кґлденеѕiнен абстрактыѕ, ќатысушыныѕ атын, жасын, мектебiнiѕ, ќаласыныѕ, облысыныѕ атын орналастыру ќажет;
стендтегi материалда нґмірленген кестелер, фотосуреттер, суреттер, диаграммалар енгізіліп, жўмыстыѕ мазмўны, ќорытындылары кґрсетіліп, талєаммен ресiмделуі тиіс;
мазмўнды дайындау кезiнде негiзiнен назарды жоба авторыныѕ алєан нјтижелерiн кґрсетуге аудару ќажет.
9. Єылыми жетекшi алынєан нјтижелердіѕ наќтылыєы мен дўрыстыєын, жўмыстыѕ диплом жўмыстарынан, магистрлік жјне кандидаттыќ диссертациялардан, єылыми ўжымдардыѕ есептерiнен кґшiрiлген нјтижелерден тўрмайтындыєын ќамтамасыз етеді. Оќушы жаѕа білім мен ґз бетінше зерттеу ќызметініѕ даєдыларын ала отырып, ґз ќолынан келетін жўмысты орындауы керек.
2. Єылыми конкурсты ўйымдастыру жјне ґткізу тјртібі
10. Єылыми конкурс тґрт кезеѕде ґткізіледі:
1) бiрiншi кезеѕ – мектепішілік, орта білім беретін оќу баєдарламаларын іске асыратын білім беру ўйымдарында ґткізіледі;
2) екiншi кезеѕ – облыстыќ (Алматы жјне Астана ќалаларыныѕ білім беру ўйымдары, республикалыќ білім беру ўйымдары мен «Назарбаев Зияткерлік мектептері» дербес білім беру ўйымдары мјртебесi жаєынан облыстыќ кезеѕдермен теѕестiрiледi);
3) їшiншi кезеѕ – iрiктеу кезеѕi екі турда ґтедi. Бірінші тур – бейiндiк пјндер бойынша тестiлеу, екінші тур – жобаны алдын ала сараптау;
4) тґртiншi (ќорытынды) кезеѕ – республикалыќ.
11. Єылыми конкурстыѕ бірінші кезеѕiн ґткiзу мерзiмi облыстыќ, Астана жјне Алматы ќалалары бiлiм басќармаларыныѕ бўйрыќтарымен белгiленедi, сондай-аќ Єылыми конкурстыѕ екінші, їшінші, тґртінші кезеѕдерi Министрліктіѕ бўйрыєымен белгiленген мерзімде ґткізіледі. Єылыми конкурс Осы ќаєидаєа 2-ќосымшаєа сјйкес жалпы білім беретін пјндер бойынша республикалыќ єылыми жобалар конкурстары ґткізілетін пјндер тізбесі бойынша ґткізіледі.
12. Єылыми конкурстыѕ бірінші кезеѕіне оќушылардыѕ єылыми ќоєамдарыныѕ немесе єылыми жетекшiлерінiѕ ўсынуымен 8-11 сынып оќушылары ќатыса алады.
Зерттеу жўмысын екi оќушыдан артыќ орындауєа болмайды.
13. Екiншi кезеѕге бiрiншi кезеѕ жїлдегерлері ќатысады, олар єылыми жетекшiнiѕ пiкiрiн жјне ілеспе ќўжаттарды (ґтiнiм, мектептiѕ есебi, зерттеу журналы) ўсынады.
Зерттеу жўмыстарыныѕ таќырыптары «Дарын» республикалыќ єылыми-практикалыќ орталыєында (бўдан јрі – «Дарын» РЄПО) тиісті жылдаєы 20 ќыркїйектен кешiкпей тiркелуi тиіс.
14. Єылыми конкустыѕ їшінші (іріктеу) кезеѕiне ќатысуєа їміткерлер ретінде облыстыќ, Астана, Алматы ќалаларыныѕ, РБЎ-ныѕ, «НЗМ» ДБЎ-ныѕ, «Дарын» РЄПО-ныѕ «Жас єалым» республикалыќ мектебiнiѕ жїлдегерлері јр секция бойынша бiр жобамен ќатыса алады.
15. Сараптамалыќ комиссия осы Ќаєидада мазмўндалєан талаптарєа сјйкес iрiктеу кезеѕiн ўсынылєан зерттеу жўмыстарын јр секция бойынша Єылыми конкурстыѕ тґртінші кезеѕiнiѕ ќатысушыларын аныќтайды.
16. Їшінші кезеѕ екi турда ґткiзiледi:
бірінші тур - бейiндiк пјндер бойынша тестiлеу. Екінші кезеѕнiѕ ќорытындылары хабарланєаннан соѕ, осы Ќаєидаєа 2-ќосымша негізінде тиісті сыныбы мен секциясына сјйкес осы пјнді тереѕдетiп оќыту баєдарламасы бойынша бейiндiк пјннен тестiлеу ґткізіледi.
Јдiстемелiк кеѕес дайындаєан тестер орындауєа 2 астрономиялыќ саєат берiлетiн 60 сўраќты (120 балл) ќамтиды.
Алдын ала сараптауєа тестiлеудiѕ жалпы ўпай санынан 50%-дан тґмен емес ўпай жинаєан авторлардыѕ зерттеу жўмыстары єана жiберiледi. Iрiктеу кезеѕiн ќорытындылауда тестiлеуде алєан ўпайлары ќосылмайды.
Командалыќ жўмыстар їшiн ґту балы жўмыстыѕ авторлары жинаєан балдардыѕ орташа арифметикалыќ саны болып табылады.
Екінші тур – iрiктеу кезеѕi бойынша сараптама комиссиясыныѕ жўмыстарды алдын ала сараптамадан ґткізуі.
Iрiктеу кезеѕiнiѕ ќорытындылары бойынша јр секция бойынша 36 жобаєа дейін алынады.
17. Тґртінші кезеѕге ќатысушылардыѕ тiзiмiн Министрлiк бекiтедi жјне бекiтiлгеннен кейін їш кїн ішінде облыстыќ, Астана жјне Алматы ќалаларыныѕ бiлiм басќармалары мен РБЎ, «НЗМ» ДБЎ-ныѕ назарына жеткiзіледi.
Iрiктеу кезеѕiнiѕ ќорытындылары бойынша апелляция Єылыми конкурстыѕ тиісті кезеѕі аяќталєан соѕ 1 кїн ішінде ґткiзiледi.
18. Тґртінші кезеѕ – зерттеу жўмысын ќорєау жјне осы Ќаєиданыѕ 6-тарауыныѕ талаптарына сјйкес ресімделген стенд материалын ўсыну. Жўмысты ќорєау кезiнде авторєа (бiрiккен авторларєа) баяндама їшiн 10-15 минут берiледi.
Єылыми конкурстыѕ ќорытындысы жўмыстардыѕ алдын ала сараптауда алынєан балдарын есепке ала отырып шыєарылады.
Республикалыќ кезеѕнен кейiн апелляция Єылыми конкурстыѕ нјтижелері хабарланєан соѕ 3 саєат ішінде жїргiзiледi.
3. Ќорытынды ереже
19. Мектепішілік, аудандыќ жјне облыстыќ (ќалалыќ) Єылыми конкурстыѕ жїлдегерлерi бiлiм беру саласындаєы жергілікті ґкілдік жјне атќарушы органдардыѕ дипломдарымен, грамоталарымен жјне жїлделерімен марапатталады.
20. Республикалыќ кезеѕ жеѕiмпаздарыныѕ саны јр секция бойынша јр жоба бойынша Єылыми конкурстыѕ республикалыќ кезеѕіне ќатысушылардыѕ жалпы саныныѕ 45 пайызын ќўрайды.
Єылыми конкурстыѕ јр кезеѕініѕ жеѕімпаздары I, II жјне III дјрежелi дипломдармен марапатталады. Єылыми конкурстыѕ јр кезеѕініѕ I, II жјне III дјрежелi дипломдар саны келесідей їйлесімдікпен аныќталады: III дјрежелi дипломдармен жеѕімпаздардыѕ 50%-ы, II дјрежелi дипломдармен -30%-ы, I дјрежелi дипломдармен 20%-ы марапатталады.
21. Егер бірнеше ќатысушы жїлделі орындарды аныќтау їшін ќажетті тґмен деѕгейге сјйкес бірдей балл санын жинаєан жаєдайда, жїлдегерлер саны ќазылар алќасыныѕ шешімімен кґбеюі мїмкін.
Жалпы білім беретін пјндер
бойынша республикалыќ єылыми
жоба конкурстарын ўйымдастыру
жјне ґткiзу ќаєидасына
1-ќосымша
«Ќазаќстан-2030» стратегиясын iске асыруда республиканыѕ
экономикалыќ жјне јлеуметтiк-мјдени дамуыныѕ модельдерi» атты
республикалыќ жарыстарєа ўсынылатын оќушылардыѕ зерттеу жўмыстарын баєалау ґлшемдері
Баєаланатын ґлшем |
Мїмкiн баєалар |
Баєалау негiздемесi |
1. Шыєармашылыќ ќабiлеттiлiгі |
Жеке жўмыс їшiн 30 балл, командалыќ жўмыс їшiн 25 балл |
Егер жўмыс автор(лар)ы проблеманы шешудiѕ жаѕа єылыми тјсiлiн жасауда шыєармашылыќ ќабiлеттiлiк танытса, жеке жўмыс їшiн 25-30, командалыќ жўмыс їшiн 20-25 балл ќойылады. |
2. Єылыми ойлау |
Жеке жўмыс їшiн 30 балл, командалыќ жўмыс їшiн 25 балл |
Жекелеген ґлшемдердіѕ јрбiрі жеке зерттеу жўмысы їшін 3 балл жјне командалыќ зерттеу жўмысы їшiн 2,5 балл кґлемiнде баєаланады. |
3.Ќолданылєан зерттеу јдiстерiнiѕ тиiмдiлiгi |
Жеке жўмыс їшiн 15 балл, командалыќ жўмыс їшiн 12 балл |
Егер зерттеу жўмысыныѕ автор(лар)ы жўмыс барысында бiлiмніѕ саласында мїлдем жаѕа нјтижелер алуєа мїмкiндiк беретiн ќазiргi тиiмдi ќондырєыларды немесе ќазiргi теориялыќ јдiстердi пайдаланса, жеке жўмыс їшiн 10-15 балл, командалыќ жўмыс їшiн 10-12 балл ќойылады. Егер зерттеудiѕ бўрынєы (ескірген) јдiстерiн пайдаланып, бiраќ жаѕа нјтиже шыєарылса жеке жўмыс їшін 5-10 балл, командалыќ жўмыс їшін 5-10 балл ќойылады. Егер жўмыс реферативтi сипатта болса, 5 ўпайєа дейiн ќойылады. |
4. Таќырыпты ашу дјрежесi (жете ашуы) |
Жеке жўмыс їшiн 15 балл, командалыќ жўмыс їшiн 12 балл |
Бўл параметр їшiн баєа жекелеген ґлшемдер бойынша баєалар негiзiнде ќойылады: |
5. Шешендiк шеберлігі, ўсынылатын материалдыѕ сапасы, айќындылыєы |
Жеке жўмыс їшiн 10 балл, командалыќ жўмыс їшiн 10 балл |
Бўл параметр їшiн баєа жекелеген ґлшемдер бойынша баєаларды ескере отырып ќойылады: |
6. Команда мїшелерiнiѕ їйлестiру деѕгейi (тек командалыќ жўмыстар їшін) |
Барлыєы 16 балл |
Бўл параметр їшiн баєа жекелеген ґлшемдер бойынша баєалар негiзiнде ќойылады: |
(Јрбір ґлшем їшін ќойылатын барынша кґп балдар кґрсетілген)
БАРЛЫЄЫ: 100 балл
Жалпы білім беретін пјндер
бойынша республикалыќ єылыми
жоба конкурстарын ўйымдастыру
жјне ґткiзу ќаєидасына
2-ќосымша
Жалпы білім беретін пјндер бойынша республикалыќ єылыми
жобалар конкурстары ґткізілетін пјндер тізімі
Баєыты Пјні
1. Физика Физика
2. Техника Физика
3. Жер жјне єарыш туралы єылымдар Физика
4. Математика Математика
5. Ќолданбалы математика Математика
6. Информатика Математика
7. Экономика Математика
8. Биология Биология
9. Химия Химия
10. Ќоршаєан ортаны ќорєау жјне
адам денсаулыєын саќтау Биология
11. Тарих Дїниежїзі тарихы
жјне Ќазаќстан тарихы
12. Ќўќыќтану Дїниежїзі тарихы жјне
ќўќыќтану негіздері
13. Ґлкетану География жјне Ќазаќстан
тарихы
14. Јдебиет Ќазаќ јдебиеті жјне орыс
јдебиеті
15. Этномјдениеттану Дїниежїзі тарихы жјне
Ќазаќстан тарихы
16. Тіл білімі Ќазаќ тілі немесе орыс
тілі
Жалпы білім беретін пјндер
бойынша республикалыќ єылыми
жоба конкурстарын ўйымдастыру
жјне ґткiзу ќаєидасына
4-ќосымша
Орындаушылардыѕ республикалыќ конкурстарын ўйымдастыру
жјне ґткізу ќаєидалары
1. Жалпы ережелер
1. Осы Орындаушылардыѕ республикалыќ конкурстарын ўйымдастыру жјне ґткізу ќаєидалары (бўдан јрі - Ќаєидалар) Ќазаќстан Республикасыныѕ «Білім туралы» Заѕына сјйкес јзірленді жјне техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ўйымдарыныѕ (бўдан јрі – білім беру ўйымдары) студенттері арасында орындаушылардыѕ республикалыќ конкурстарын ґткізуді ўйымдастыру тјртібін белгілейді.
2. Орындаушылардыѕ республикалыќ конкурстарын (бўдан јрі – конкурстар) Ќазаќстан Республикасы Білім жјне єылым министрлігі білім беру ўйымдарыныѕ студенттері (бўдан јрі – ќатысушы) арасында білім алушылардыѕ кјсіби даярлыєын арттыру, неєўрлым дарынды орындаушыларды аныќтау, олардыѕ шыєармашылыќ ґсіруі жјне Ќазаќстанныѕ музыкалыќ ґнерін насихаттау маќсатында ґткізеді.
3. Конкурстардыѕ негізгі міндеттері оќушы жастардыѕ шыєармашылыќ ќабілеттерін дамыту Ќазаќстан Республикасында музыкалыќ білім беруді жетілдіру мен дамыту, орындаушыларды оќытудыѕ жаѕа тиімді јдістемелерін іріктеу жјне енгізу, білім беру ўйымдары педагог ќызметкерлерініѕ шыєармашылыќ ќызметін ынталандыру болып табылады.
4. Конкурстар «Аспапта орындаушылыќ жјне музыкалыќ эстрада ґнері», «Јн салу», «Музыка теориясы» мамандыќтары бойынша осы Ќаєидаєа 1-ќосымшаєа сјйкес мамандану баєыттары кезегімен ауысып ґткізіледі.
5. Конкурстарєа ќатысуєа орындайтын конкурстыќ баєдарлама дайындаєан жјне білім беру ўйымы педагогикалыќ кеѕесініѕ ўсынымын алєан ќатысушылар жіберіледі.
6. Білім беру ўйымы конкурстарєа ќатысуєа јрбір номинация бойынша 2-ден кґп емес ќатысушы ўсынады.
7. «Музыка теориясы» мамандыєы бойынша конкурстарєа ќатысуєа ґзге де музыкалыќ мамандыќтардыѕ студенттері жіберіледі.
8. Ўйым ќатысушыларды алып жїру їшін концертмейстерді жјне бір оќытушыны аныќтайды жјне жолдайды.
9. Конкурстарєа ќатысуєа ґтінімдер Ќазаќстан Республикасы Білім жјне єылым министрлігініѕ ўйымдастыру комитеті кґрсеткен мерзімде мемлекеттік жјне орыс тілдерінде басылєан тїрде єана осы Ќаєиданыѕ 2-ќосымшасына сјйкес нысан бойынша ќабылданады.
Ґтінімге мынадай ќўжаттар ќоса беріледі:
1) туу туралы кујліктіѕ кґшірмесі (немесе жеке кујліктіѕ кґшірмесі);
2) 10х15 см кґлеміндегі бір фотосурет;
3) техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ўйымдарыныѕ педагогикалыќ кеѕесініѕ ўсынымы;
4) конкурсќа ќатысушылардыѕ турлар бойынша баєдарламасы.
10. Конкурстардыѕ ўйымдастыру комитеті мен ќазылар алќасыныѕ ќўрамы Ќазаќстан Республикасы Білім жјне єылым министрініѕ бўйрыєымен бекітіледі.
11. Ўйымдастыру комитеті конкурстыѕ ґткізілетін орнын айќындайды, конкурс материалдарын дайындайды жјне оларды Ќазаќстан Республикасы Білім жјне єылым министріне бекітуге ўсынады.
12. Ќазылар алќасы ќатысушылардыѕ конкурстыѕ ґнер кґрсетулерін баєалайды, конкурстыќ тапсырмалар аяќталєан соѕ нјтижелерді хабарлайды. Ќазылар алќасыныѕ шешімі соѕєы болып табылады жјне ќайта ќаралмайды.
13. Конкурстыќ комиссияныѕ шешімі ашыќ тїрде ќарапайым дауыс беру арќылы конкурстыќ комиссия ќўрамыныѕ 3/2 ќатысќан кезде ќабылданады. Дауыстар теѕ болєан жаєдайда, тґраєаныѕ дауысы шешуші дауыс болып табылады.
14. Ќазылар алќасыныѕ мїшесі ќазіргі уаќытта ґзі оќытып жїрген ќатысушылардыѕ кандидатурасы бойынша дауыс беруге жјне талќылауєа ќатыспайды. Дауыстар теѕ болєан жаєдайда, тґраєаныѕ дауысы шешуші дауыс болып табылады.
15. Ќазылар алќасы конкурсќа ќатысушылардыѕ шеберлігіне баєа береді, оларєа бірінші, екінші жјне їшінші орын береді, оларды дипломдармен жјне баєалы сыйлыќтармен марапаттайды.
2. Конкурстарды ўйымдастыру жјне ґткізу тјртібі
16. Ќатысушылар орындайтын музыкалыќ шыєармаларды Ќазаќстан Республикасы Білім жјне єылым министрлігініѕ бўйрыєымен бекітілетін Конкурс баєдарламасы жасалады, Конкурс баєдарламаєа сјйкес ґтеді. Ќатысушылардыѕ ґнер кґрсету кезегі ўйымдастыру комитеті 1-турдыѕ алдында ґткізетін жеребе бойынша аныќталады жјне конкурс аяќталєанша саќталады.
17. «Аспапта орындаушылыќ жјне музыкалыќ эстрада ґнері», «Јн салу» мамандыќтары бойынша Конкурстыѕ јрбір туры мына кґрсеткіштер бойынша 25 балдыќ жїйемен баєаланады:
музыкалыќ дарындылыќтыѕ айќындылыєы - 5 балл;
орындау техникасы (тазалыєы, сауаттылыєы, айшыќталуы) - 5 балл;
шыєарманы стильдік айшыќтау - 5 балл;
јртістігі - 5 балл;
жеке-даралыєы - 5 балл.
Екінші турєа жиынтыєында кемінде 18 балл алєан ќатысушылар жіберіледі.
Їшінші турєа јрбір аспап (дауыс) бойынша жиынтыєында кемінде 21 балл алєан ќатысушылар жіберіледі.
18. Ќатысушылар ўсынєан баєдарламаларды ґзгертуге жол берілмейді. Барлыќ шыєармалар жатќа орындалады. Јрбір шыєарма бір рет ќана орындалады.
19. «Музыка теориясы» мамандыєы бойынша конкурстар нысандары мен мазмўны јртїрлі 3 турда ґткізіледі:
1) сольфеджио жјне гармония мамандандыруы бойынша конкурс:
2 тапсырмадан тўрады, біреуі - сольфеджиодан, екіншісі - гармониядан.
Ќатысушылар соѕына дейін барлыќ турларєа ќатысады:
1 тур - жазбаша жўмыс;
2 тур - ауызша жауап;
3 тур - есту бойынша талдау жјне орындау.
Јрбір тапсырма 10 балдыќ баєалау жїйесі бойынша мына кґрсеткіштермен баєаланады:
Бірінші тур екі бґлімге бґлінеді:
сольфеджиодан диктант;
гармониядан есеп.
Сольфеджиодан диктант мына параметрлерден тўрады:
диктантты сауатты јрі дўрыс жазу;
жазу уаќыты.
Диктантты жатќа саќтаєаны бойынша ќайталаєан ќатысушы ќосымша балл алады.
Гармониядан есептер шыєару мына кґрсеткіштермен баєаланады:
функционалды сауаттылыќ;
ќызыќты фонизм;
мїлтіксіз дауыс меѕгеру.
Есепті 2 нўсќада шешкен ќатысушы ќосымша балл алады.
Екінші тур - параќтан оќу жјне секвенциядан тўрады.
Параќтан оќу мына параметрлермен белгіленеді:
мелодияны сауатты орындау;
мјнерліп јн салу.
Ґзін-ґзі сїйемелдеген ќатысушы ќосымша балл алады.
Секвенция мына параметрлермен аныќталады:
сауатты орындау;
адым мен баєытты таѕдау;
музыкалыќ сезімталдыєы.
Ўсынылєан 2 секвенцияныѕ екіншісін орындаєан ќатысушы ќосымша балл алады.
Їшінші тур екі бґлімнен тўрады: есту арќылы талдау жјне периодты ойнау.
Есту арќылы талдау мына параметрлермен баєаланады:
тональдыќ жоспарын есту арќылы аныќтау;
музыкалыќ материалдыѕ такт бойынша аккордтыќ мазмўнын аныќтау.
Жатќа (алдын ала жазусыз) есту бойынша, талдау жасаєан ќатысушы ќосымша балл алады.
Ойнау кезеѕі мына кґрсеткіштермен баєаланады:
Ойластырылєан аккордтан тыс дыбыстарды ќолдана отырып, дауыстыѕ сауатты меѕгерілуі (алдын ала берілген басталуы мен тональдыќ жоспар бойынша периодты ойнау - еѕ жоєары балл - 5; берілген тоналдыќ жоспар бойынша ґздігінен периодты бастап ойнау - 4; алдын ала дайындалєан периодты ойнау - 3);
Стильдік біркелкілік. Периодтыѕ жанрлыќ ґѕдеуін жасаєан ќатысушы ќосымша балл алады.
2) «Музыкалыќ јдебиет» мамандандыруы бойынша конкурс 3 турдан тўрады:
концертке кіріспе сґз;
викторина;
коллоквиум жјне музыкалыќ таќырыптарды орындау.
Бірінші тур «Концертке кіріспе сґз» екі бґлімнен тўрады:
концертке кіріспе сґзді жазба ресімдеу (90 мин.);
ќатысушылардыѕ ауызша сґйлеуі (5-7 мин.).
Бірінші турдыѕ бґлімдері 10 балдыќ жїйе бойынша баєаланады.
Концертке кіріспе сґзді жазбаша ресімдеу мына кґрсеткіштермен баєаланады:
баяндаудыѕ толыќтыєы;
баяндаудыѕ логикасы;
баяндаудыѕ стилі.
Ауызша сґйлеу мына кґрсеткіштермен баєаланады:
сґйлеу мјдениеті;
сґйлеу техникасы;
јртістігі.
Екінші тур «Викторина» 20 нґмірден тўрады. Бір нґмірді тыѕдау уаќыты - 1 минут, нґмірді ресімдеу - 1 минут.
Екінші тур 20 балдыќ жїйе бойынша мына кґрсеткіштермен баєаланады:
табылєан нґмірлерініѕ саны;
жауаптыѕ толыќтыєы (композитор, шыєарма, јрекет, бґлім, тональдыєы).
Їшінші тур «Коллоквиум жјне музыкалыќ таќырыптарды орындау» екі бґлімнен тўрады:
коллоквиум (јѕгіме тїрінде 10 сўраќќа ауызша жауап беру);
музыкалыќ таќырыптарды орындау. Тізімде кемінде 100 нґмір болуы керек.
Ќатысушы 10 таќырыпты орындауы керек.
Їшінші турдыѕ јрбір бґлімі 10 балдыќ жїйе бойынша баєаланады.
Коллоквиум мына кґрсеткіштермен ґлшенеді:
материалды толыќ білуі;
сґйлеу мјдениеті.
Музыкалыќ таќырыптарды орындау мынадай кґрсеткіштермен баєаланады:
орындау сапасы (орындаудыѕ дўрыстыєы, сауаттылыєы);
орындаудыѕ музыкалыќ сезімталдыєы.
«Музыка теориясы» мамандыєы бойынша конкурстыќ тапсырмалар бойынша еѕ жоєарєы балдыѕ ќосындысы 60-ќа теѕ.
3. Конкурстардыѕ ќорытындыларын шыєару
20. «Аспапта орындаушылыќ» мамандыєы бойынша конкурстарєа ќатысушыларєа тиісті балл жинаєанда мынадай орындар беріледі:
1 - орын жјне лауреат атаєы - кемінде 24-25 балл;
2 - орын жјне лауреат атаєы - кемінде 22-23 балл;
3 - орын жјне лауреат атаєы - кемінде 20-21 балл.
Кемінде 18 балл алєан конкурстарєа ќатысушыларєа дипломант атаєы беріледі.
21. «Музыка теориясы» мамандыєы бойынша конкурстарєа ќатысушыларєа мына орындар беріледі:
1-орын жјне лауреат атаєы - кемінде 57-60 балл;
2-орын жјне лауреат атаєы - кемінде 54-56 балл;
3-орын жјне лауреат атаєы - кемінде 51-53 балл.
Дипломант атаєы 48-50 балл жинаєан ќатысушыларєа беріледі.
22. Барлыќ лауреаттар ґз ќалауларымен конкурс аяќталєан соѕ ўйымдастыру комитеті ўйымдастырєан ќорытынды концертке ќатысады.
Орындаушылардыѕ республикалыќ
конкурстарын ўйымдастыру жјне
ґткізу ќаєидаларына 1-ќосымша
Орындаушылар конкурсыныѕ мамандану баєыттарыныѕ кезектесуі
конкурсты ґткізудіѕ 1-ші жылы |
конкурсты ґткізудіѕ 2-ші жылы |
«Аспапта орындаушылыќ»: |
«Аспапта орындаушылыќ»: |
2) їрлемелі мыс аспаптар (валторна, труба, тромбон, туба), урмалы аспаптар; |
2) скрипка, альт, виолончель, контрабас. |
3) ќазаќ халыќ аспаптары (домбыра, шертер, ќобыз, ќыл-ќобыз); |
«Јн салу» дауыс бойынша: |
4) орыс халыќ аспаптары (баян, аккордеон, гитара, домра-прима, домра-бас). |
2) меццо сопрано; |
3) тенор; |
|
4) баритон; |
|
5) бас. |
|
«Теориялыќ музыка» кезекпен ауысып: |
|
2) гармония жјне сольфеджио (екінші жылы). |
Орындаушылардыѕ республикалыќ
конкурстарын ўйымдастыру жјне
ґткізу ќаєидаларына 2-ќосымша
Нысан
ҐТІНІШ
Мамандыќ ____________________________________________________________
Мамандану ___________________________________________________________
Ќатысушыныѕ аты-жґні ________________________________________________
_____________________________________________________________________
Жынысы ______________________________________________________________
Туєан жері мен кїні _________________________________________________
_____________________________________________________________________
Оќу орныныѕ аты, курс _______________________________________________
Мўєалімніѕ аты-жґні _________________________________________________
_____________________________________________________________________
Концертмейстердіѕ аты-жґні __________________________________________
_____________________________________________________________________
Алып жїретін адамныѕ аты-жґні _______________________________________
_____________________________________________________________________
Мекен-жайы __________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Телефон нґмірі, факс ________________________________________________
Код _________________________________________________________________
Ґтінішті толтырєан кїні _____________________________________________
Ќолы ________________________________________________________________
Оќу орны басшысыныѕ аты-жґні _______________________________________
_____________________________________________________________________
МО Ќолы
Ќазаќстан Республикасы
Білім жјне єылым министрініѕ
2012 жылєы 13 наурыздаєы
№ 99 бўйрыєына 5-ќосымша
Кјсіби шеберліктіѕ республикалыќ конкурстарын
ўйымдастыру жјне ґткізу ќаєидалары
1. Жалпы ережелер
1. Осы Ќаєидалар техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ўйымдарыныѕ білім алушылары арасында техникалыќ жјне ќызмет кґрсету еѕбегініѕ кјсіптері мен мамандыќтары бойынша республикалыќ кјсіби шеберлік конкурсын (бўдан јрі - Конкурс) ґткізуді ўйымдастырудыѕ тјртібін аныќтайды.
2. Конкурстыѕ негізгі маќсаттары мен міндеттері кадрларды кјсіби даярлау сапасын, техникалыќ жјне ќызмет кґрсету еѕбегі мамандыќтарыныѕ (кјсіптерініѕ) беделін арттыру, республикадаєы кјсіптік білім беру жјне кадрлар даярлау жїйесін насихаттау, дарынды білім алушыларды аныќтау жјне ќолдау кґрсету болып табылады.
3. Республикалыќ конкурсќа техникалыќ жјне кјсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ўйымдарыныѕ бітіруші курстарыныѕ білім алушылары ќатысады.
Конкурстыѕ ќорытынды турына облыстыќ, Астана жјне Алматы ќалалыќ кјсіби шеберлік конкурстарыныѕ жеѕімпаздары ќатысады.
2. Конкурсты ўйымдастыру жјне ґткізу тјртібі
4. Конкурсты дайындау жјне ґткізу жґніндегі ўйымдастыру жўмыстарын жїзеге асыру їшін ўйымдастыру комитеті ќўрылады.
Бірінші турды ўйымдастыру комитетініѕ ќўрамын техникалыќ жјне кјсіптік білім беру ўйымыныѕ басшысы, екінші турды ўйымдастыру комитетініѕ ќўрамын облыстыќ, Астана жјне Алматы ќалалыќ білім басќармаларыныѕ бастыќтары бекітеді, їшінші турды ўйымдастыру комитетініѕ ќўрамы Ќазаќстан Республикасы Білім жјне єылым министрініѕ (бўдан јрі - Министр) бўйрыєымен бекітіледі.
5. Ўйымдастыру комитеті:
1) конкурсты дайындауды жјне ґткізуді;
2) конкурстыќ тапсырмаларды јзірлеуді жјне дайындауды;
3) конкурсты ґткізуге арналєан їй-жайды жјне жўмыс орындарын дайындауды;
4) конкурс барысында аныќталєан еѕбектіѕ алдыѕєы ќатарлы јдістері мен јдістемелерін баєалауды, таѕдауды, жалпылауды ќамтамасыз етеді.
6. Конкурс мынадай турлардан тўрады:
1) конкурстыѕ бірінші турын техникалыќ жјне кјсіптік білім беру ўйымдары ґткізеді;
2) конкурстыѕ екінші туры облыстыќ, Астана жјне Алматы ќалалыќ білім басќармалары осы Ќаєидаєа сјйкес ґткізеді;
3) конкурстыѕ ќорытынды їшінші турын Білім жјне єылым министрлігі (бўдан јрі - Министрлік) ґткізеді.
7. Конкурсты ґткізу уаќыты мен орнын конкурсты ўйымдастырушылар белгілейді.
8. Республикалыќ конкурс ґткізілетін кјсіптерді (мамандыќтар) немесе кјсіптердіѕ тобын Министрлік айќындайды.
9. Техникалыќ жјне кјсіптік білім беру ўйымдарыныѕ басшылары облыстыќ, Астана жјне Алматы ќалалары білім басќармаларына конкурстыѕ 1-тур жеѕімпаздарыныѕ мынадай ќўжаттарын ўсынады:
1) ќазылар алќасыныѕ шешімінен їзінді;
2) мінездеме - ўсынымдама;
3) 3х4 см. кґлеміндегі жјне 24х30 см. кґлеміндегі 3 тїрлі-тїсті фотосурет.
10. Облыстыќ, Астана жјне Алматы ќалалыќ білім басќармалары Министрлікке конкурстыѕ облыстыќ 2-тур жеѕімпаздарыныѕ мынадай ќўжаттарын ўсынады:
1) ќазылар алќасыныѕ шешімінен їзінді;
2) мінездеме - ўсынымдама;
3) 3х4 см. кґлеміндегі жјне 24х30 см. кґлеміндегі 3 тїрлі-тїсті фотосурет.
11. Конкурстыѕ баєдарламасы 6 конкурстыќ тапсырманы ќамтиды:
1) «Таныстыру» конкурсќа ќатысушыныѕ ґзін-ґзі таныстыруы (5 минут) 5 балдыќ жїйе бойынша баєаланады;
2) «Тестілеу» - жалпытехникалыќ жјне арнайы пјндер бойынша білімі - (45 минут). 20 балдыќ жїйе бойынша баєаланады;
3) «Кјсіби шеберлік» - тапсырманы орындау барысында жоєары кјсіби шеберлігін кґрсете білуі (40 минут). 30 балдыќ жїйе бойынша баєаланады;
4) «Спорттыќ шеберлік» - спорттыќ жарыстар (30 минут) 15 балдыќ жїйе бойынша баєаланады;
5) «Ќалыпты емес жаєдай» - конкурсќа ќатысушыныѕ жўмыс іздеу, жўмысќа орналасу жјне кјсіптік тапсырмаларды шешіп, ґз бетінше шешім ќабылдай білуін аныќтауєа мїмкіндік беретін психологиялыќ ойын жаєдайы (7 минут) 10 балдыќ жїйе бойынша баєаланады;
6) «Он саусаєынан ґнер тамєан» - конкурсќа ќатысушыныѕ авторлыќ шыєармашылыєы, шыєармашылыќ шешімініѕ бірегейлігі, орындау мјдениеті (7 минут) 10 балдыќ жїйе бойынша баєаланады.
3. Конкурстыѕ ќазылар алќасы жјне жеѕімпаздарды марапаттау
12. Жыл сайын бірінші турдыѕ ќазылар алќасыныѕ ќўрамы техникалыќ жјне кјсіптік білім ўйымыныѕ басшысымен, екінші турдыѕ ќазылар алќасыныѕ ќўрамы облыстыќ, Астана жјне Алматы ќалалыќ басќармалары бастыќтарымен, їшінші турдыѕ ќазылар алќасыныѕ ќўрамы Министрліктіѕ бўйрыєымен бекітіледі.
13. Ќазылар алќасы конкурстыѕ јр ќатысушыныѕ жўмысын мынадай ґлшемдер бойынша баєалайды:
1) наќты кјсіп пен мамандыќ бойынша кјсіптік жјне оќыту баєдарламалары шеѕберінде жалпы техникалыќ жјне арнайы пјндердіѕ мазмўнын білуі;
2) кјсіптік даярлау даєдылары мен шеберлігін практикада ќолдануы;
3) біліктілік, шыєармашылыќ бастамашылыќ жјне ойлауыныѕ бірегейлігі;
4) шыєармашылыќ ќабілеттілігі;
5) спортпен шўєылдануы.
14. Ќазылар алќасы конкурстыѕ номинацияларын белгілейді, Конкурс жеѕімпаздарын аныќтайды, "Бас жїлдені" бірінші, екінші жјне їшінші орындарды береді жјне оларды дипломдармен, баєалы сыйлыќтармен марапаттайды.